کتاب تافته جدا بافته روایتی از ترمههای سلطنتی ایران و شال کشمیر به قلم آرزو اسکندری نگاشته شده است.در معرفی کتاب نیز آمده:
شال از هنرها و صنایع دستی فاخر و زیبا، و از جمله منسوجات گرانبهایی است
که در طول تاریخ زینتبخش جامهمردان بوده است و چون آینه بازتابی از هنر و
سلیقه، فرهنگ و حتی سیاست زمان بوده است. مسلم است این بافتهی نفیس با
توجه به اوضاع حاکم، تغییراتی در طرح و رنگ داشته است، اما آنچه که به
عنوان شال میشناسیم در طول دوران حیات ماهیت خود را حفظ کرد. بهعبارتی
چنانچه ماهیت شال را بسته به جنس و اسلوب کلی طرح و کارکرد بدانیم، شال
منسوجی است پشمی با طرحهای اصیل که به عنوان پوششی روی سر و دور شانهها و
یا تن را میپوشانده که همچنان هم همان است.
زوال این هنر ارزنده در
عصر حاضر، فقدانی است که به خاطر و پیشنیهی ما است، مگر نه اینکه هنر و
فرهنگ یک ملت، بخشی از هویت ماست؟ چگونه آنرا فراموش کردیم! وظیفهی ماست
که هنر و فرهنگ خودمان را به یاد آوریم احیا کنیم و در حفظ این میراث
ارزشمند کوشا باشیم. تلاش برای احیا میراثمان، گامی است به سوی آیندهای
درخشان است؛ جمعآوری کتاب حاضر، تنها گامی کوچک در این مسیر میباشد و به
امید آنکه مفید فایده باشد.
برشی از کتاب
شال از جمله هنرها و صنایع دستی فاخر و زیبا، منسوجی است بافته شده از پشم، و در حساب منسوجات گرانبهایی است که ریشه در تاریخی دیرینه دارد؛ هر چند از مان دقیق بافت آن اطلاعات قابل استنادی در دست نیست، اما در طول تاریخ همواره زینتبخش جامهی مردمان زمانه بوده و چون آینه از هنر و سلیقه، روح و فرهنگ و حتی سیاست زمان محسوب میشده است؛ این منسوج در نتیجه سیاستهای حاکم در هر دوره فراز و نشیبهای مختلفی را طی کرده است؛ به طوری که شال گاه آنچنان مورد توجه و حمایت خاص قرار می گرفت که با در نظر گرفتن نهایت کیفیت و تزیینات تهیه میشد و نشانی از شکوفایی و اوضاع خوب دوران خویش داشت و محبوبیتش تا بدان حد بود که به عنوان یک کالای تجاری و حتی سیاسی ارزش پیدا میکرد؛ با یرعکس، زمانی تحت فشارهای سیاسی حاکمان بر بافندگان و گرفتن مالیات از آنان، این هنر مهجور میماند. آنچه مسلم است، این بافتهی نفیس با توجه به اوضاع حاکم، تغییراتی در طرح و رنگ داشته است اما آنچه را که به عنوان شال میشناسیم، در طول دوران حیات ماهیت خود را حفظ کرده است. به عبارتی چنانچه ماهیت شال را بسته به جنس و اسلوب کلی طرح و کارکرد آن بدانیم، شال منسوجی است پشمی، بافته شده از کرک بز(کشمیری یا کرمانی یا دیگر بزها) با طرح های اصیل که به شکل پوششی روی سر و دور شانهها و یا تن را می پوشانده و در این دوران نیز همان است.
خاستگاه شالها ایران و هند است و به طور مشخص کشمیر هند و کرمان ایران دو مرکز عمدهی تولید شالها پشمی در جهان هستند که پیشتر شال های پشمی بسیار نفیس و قیمتی تولید میکردند. شال ها در هر دو حوزه از پوشاک اصلی مردمان بوده است. نکته حائز اهمیت شباهتهای بسیار زیاد نمونه شالهای ایران و هند است که این شباهت ها به واسطهی مراودات و ارتباط ایندو حوزه به ویژه از دوران صفویهی ایران وهمزمان بادورهی گورکانیان هند معنیدار است؛ دورانی که آن را با عنوان «دوران طلایی شالبافی» میشناسیم. ضمن اینکه استفاده از شال در دوران بعدتر یعنی اوایل قاجار همچنان مرسوم بود و در اواخر دورهی قاجار رو به افول گذاشت که در این پژوهش بدان پرداخته خواهد شد. لازم به ذکر است که برتریدادن هیچکدام از این دو حوزه که هر یک هنری ارزنده را به جهانیان تقدیم کردهاند، مسئله این پژوهش نیست.
کتاب تافته جدا بافته در«انتشارات کتابسرای میردشتی» به چاپ رسیده است. برای مطالعه بیشتر در مورد این کتاب و همچنین دانلود کتاب تافته جدا بافته به این صفحه رجوع کنید. همچنین بهصفحه هنرهای کاربردی میتوانید سایر کتابهای این حوزه را مطالعه کنید.
0 نظر